Չընթերցվեց
Խոսքը համոզիչ է լինում, երբ հենվում է հանրահայտ ճշմարտությունների
վրա։ Ահա, այդպիսի մի քանի հազար տարվա հանրահայտ ճշմարտություն է այն, որ ազգի լիակատար
զարգացման ու հզորացման համար անկախ պետականություն ունենալը պարտադիր պայման է։ Դրա
բացակայությունը, անազատությունը, օտարի տիրապետության տակ ապրելը վտանգում է ազգային
գոյությունը։ Եւ հենց դա է պատճառը, որ մարդկության պատմությունը, ըստ էության, այլ
բան չէ, քան ազգերի պայքար՝ ազատության ու անկախության համար։ Եւ դա ամենահին շրջանից
մինչեւ մեր օրերը։ Ինչպես Արտաշես Առաջինն էր 2200 տարի առաջ պայքարում ազգային անկախություն
ձեռք բերելու համար, այնպես էլ 1988-91 թվականներին մեր սերունդն էր պայքարում կորսված
ազատությունն ու ազգային անկախությունը վերստին ձեռք բերելու համար։ Նայեք բոլոր ազգերի
տոնացույցերը՝ բոլորի մոտ ամենամեծ, ամենակարեւոր տոնը անկախության ձեռք բերման օրն
է։
Բայց անկախ պետականությունը նաեւ պատասխանատու փորձություն է,
հատկապես, երբ զուրկ կամ համարյա զուրկ ես պետականության ավանդույթներց։ Այդ քննությունը
փառավորապես հաջողվեց տալ հետխորհրդային առաջին ժողովրդավարական իշխանությանը՝ Հայոց
համազգային Շարժման գլխավորությամբ։ Եթե ընդունում ենք, որ քաղաքական որոշակի շրջափուլը
պետք է գնահատել իր արդյունքներով, ապա 1988-98 թվականներին գրանցված արդյունքները
անհավատալի են դրա համար օբյեկտիվորեն տրված հնարավորությունների պայմաններում։ Ոչ,
այստեղ չեմ խոսի աննախանձելի ռեսուրսների պայմաններում ո՛չ Ղարաբաղի փրկության, ո՛չ
պետական կառույցների կայացման, ո՛չ արմատական վերափոխումների մասին։ Նույնքան կարեւոր
ձեռքբերում էր այն փաստը, որ մամուլը 90%-ով ընդդիմադիր էր, որ ռադիո եւ հեռուստաեթերից
ավելի շատ ընդդիմություն ներկայացնողներն էն օգտվում, քան իշխանությունը։ Ձեռքբերում
էր այն, որ Երեւանի պետական համալսարանը ամենաընդդիմադիր օջախն էր՝ ինչպես որ վայել
էր նրան եւ ինչպիսին որ եղել էր նույնիսկ խորհրդայն տարիներին։ Ահա սրանք են, կամ նաեւ
սրանք են Հայաստանի առաջին ժողովրդավար իշխանության կողմից պետականության քննության
գնահատման ամենակարեւոր հիմքերը։
Վերջերս մամուլի տարբեր օրգաններում Երեւանի պետական համալսարնի
անունը շատ հաճախ էր բացասական կոնտեքստում հիշատակվում ։ Հիշատակվում էր ոչ թե ուսումնական
հաստատության համար բնորոշ հարցադրումներով։ Հիշատակվում էր եզակի, օրիգինալ մի մեղադրանքով,
այն է՝ Համալսարանը կեղծել է Հայոց պատմությունը։ Ոչ թե հարեւան թուրքերն ու ադրբեջանցները,
այլ Երեւանի պետական համալսարնը կեղծել է մեր պատմությունը։ Խոսքը վերաբերում է հենց
նույն՝ անկախության շրջանի՝ 1988-ից մինչեւ մեր օրերի մասին շարադրանքին։ Արդեն շուրջ
40 տարի այդ բնագավառում եմ, եւ չեմ հիշում, թե երբեւէ նման մեղադրանք լսած լինեմ որեւէ
հայ պատմաբանի, առավել եւս՝ հայկական գիտական ու կրթական որեւէ հաստատության մասին։
Ընդ որում՝ խոսքը մի հեղանակի տգիտության կամ դիտավորության մասին չէ։ Զազրելի այդ
արարքին հեղինակակից են գրող հեղնակը՝ պատմության ֆակուլտետի դեկանը, խմբագիրը՝ հայտնի
Հրաչիկ Սիմոնյանը, Համալսարանի ռեկտորը, կրթության եւ գտության նախարարը, եւ վերջապես՝
համալսարանի ամենաբարձր պաշտոնյան՝ ԵՊՀ խորհրդի նախագահ Սերժ Սարգսյանը։ Այսինքն՝ տեղի
է ունեցել խմբակային հանցագործություն, ինչը ծանրացուցիչ հանգամանք է քրեական օրենսգրքում։
Եւ ողջ համալսարանում չգտնվեց մեկը, որ համարձակվի հրապարակավ դատապարտել ամոթալի այս
արարքը։ Ավելի ողբալի վիճակում համալսարանը չ եղել երբեք։
Ի՞նչ էի ուզում ցույց տալ այս օրինակի վրա։ Ուզում էի ցույց
տալ անկախության շրջանի երկու իշխանությունների հակապատկեր լինելը։ Հանրապետության
Հմնադիր-նախագահ Լեւոն Տեր-Պետրոսյանը, դեռ իր հրաժարականի հայտարարության մեջ զգուշացնում
էր, որ իշխանության են գալիս «պետականության այլ հիմնադրույթներ» դավանող մարդիկ։ Ահա,
պետականության այդ այլ հիմնադրույթներն էին, որոնց վրա առարկայացան կոռուպցոն համակարգը,
ավազակապետական ռեժիմը, որը դիմազրկեց մեր ուսումնական հաստատությունները, բարոյազրկեց
մտավորականությանը, մայր բուհը դարձրեց պատմության կեղծարար։ Թող տարօրնակ չթվա, որ
անկախության պայմաններում ժողովուրդը կարող է կանգնել շատ ավելի ծանր մարտահրավերների
առջեւ, քան օտարի իշխանության տակ։ Եւ չկարողանալով հաղթահարել այդ մարտահրավերը՝ կկորցնի
անկախությունը։ Վաղուց արդեն այդպսի վիճակում է Հայաստանը։ Հայոց համազգային շարժումը,
այդ ողջ ընթացքում որպես ընդդմադիր քաղաքական ուժ, փորձել է կանգնեցնել կործանարար
այս ընթացքը։ Եւ օր-օրի նույն ճանապարհի վրա կանգնող ուժեր հետ միասին չի դադարեցնելու
իր պայքարը, մինչեւ ավազակապետության կազմաքանդումն ու սահմանադրական կարգի վերականգնումը։
No comments:
Post a Comment